69. Hækka verð, skekkja markaðinn og jafna ekki baun

Ef hið opinbera vill jafna tækifærin, þá er best að byrja á að lækka skatta.

Með lægri sköttum hefur einstaklingurinn meira afgangs, og getur ráðstafað peningum sínum þangað sem honum þykir hag sínum best borgið. Hér tekur ríkið launin af launafólki, og dreifir síðan til þeirra ávísun fyrir tómstundastarfi barna, því ríkið hefur tekið þá ákvörðun fyrir fólkið að hag barna þeirra sé þannig best borgið.

Ef foreldri heldur að barnið hafi betra af sérkennslu í stærðfræði, meiri meðferð hjá talmeinaþjálfara eða að betra væri að nota peninginn til að fara með barnið á heimilinu í tjaldferðalag um landið, kenna því um lífríki, náttúru og útivist auk þess að styrkja tengslin -þá hefur hann ekki lengur það val, því ríkið er búið að taka af honum peninginn og ákveða hvað á að gera við hann: það á að senda barnið á stofnun.

Krakkinn á að læra að sparka bolta með jafnréttisvottuðum boltasparkfræðingi með gráðu og skyndihjálparskírteini, en ekki að leika sér með pabba eða mömmu úti í garði, að reyna að skora í mark milli tveggja trjáhríslna.

 

Það sem meira er. Allir þeir sem selja tómstundaþjónustu fyrir börn og unglinga sjá sér leik á borði þegar þjónustan er niðurgreidd af ríkinu (og ekki halda að hún hafi ekki verið niðurgreidd fyrir). Frístundakortið skekkir verðlögmál framboðs og eftirspurnar, og geta seljendur hækkað verðið á þjónustunni sem nemur verði frístundakortsins, -verið með jafnmarga/jafnfáa viðskiptavini og áður en 25.000 kr hærri tekjur á hvern þátttakanda.

Þetta gerist, alveg örugglega en auðvitað ekki í einu vetfangi. Verðin hækka smátt og smátt, með allskyns afsökunum eins og hækkuðum launakostnaði og almennum verðhækkunum í samfélaginu. Forvitnilegt væri að bera saman verð á frístundastarfi barna eftir 2 ár, og fyrir 5 árum. Fyrr en varir verðum við föst í þeirri gildru að geta varla fellt niður afsláttarkortin, því almennt verð á þjónustunni verður orðið svo svimandi hátt.

 

Skoðum nú foreldra Gunnu sem senda hana bæði í pianótíma og fótboltaskóla. Hvert námskeið kostar 25.000 kr á vetri, samtals 50.000 kr. Aðrir foreldar senda börnin sín bara á eitt námskeið, enda eiga þau ekki undrabarn eins og Gunnu.

Nú sjá tónlistarskólinn og íþróttaskólinn sér leik á borði, og hækka verð á hverju námskeiði upp í 50.000 kr. -en flestir foreldrar halda áfram viðskiptum enda borga þeir beint úr eigin vasa sömu upphæð og þeir réðu við áður þegar virði frístundaávísunarinnar hefur verið dregið frá

Foreldrar Gunnu, hins vegar, borga nú 75.000 kr þegar upp er staðið fyrir námskeið dóttur sinnar. Það lítur því út fyrir að Gunna verði að hætta í öðru hvoru námskeiðinu, og það er alveg útilokað að hún fái að fara í reiðskóla í sumar enda engir peningar fyrir öðru námskeiði upp á 50.000 kr. -sem er leitt, því Gunna hefði orðið afbragðsgóður reiðmaður.

Hið opinbera er búið að taka ákvörðun, beint eða óbeint, um að börn þurfa ekki nema eitt námskeið. Undrabörn verða bara að bíta í það súra epli.

 

Þá er ónefnt að frístundaávísunin skekkir samkeppnisstöðu þeirra sem eru "partur af prógramminu" gagnvart þeim sem standa utan kerfisins. Ég leyfi mér að halda að frístundaávísunin gildi aðeins hjá þeim sem hafa gengið í gegnum skrifræðisfargan til að vera gjaldgengir í ávísanakerfinu, og að t.d. einstaklingar sem kenna hljóðfæraleik í heimahúsi, eða listaspírur með frumlega hugmynd að námskeiði geti ekki tekið við frístundakortinu. Og jafnvel ef þeir gætu tekið við því þá fylgir örugglega mikil skriffinnska að innleysa ávísunina, og ætla ég ekki einu sinni að reyna að ímynda mér hversu mikil skriffinnska hefur þegar farið í að útbúa og útdeila ávísununum hjá hinu opinbera.

 

Svo eru 25.000 kr. auðvitað smáaurar þegar skoðaðar eru þær fúlgur sem við borgum í ríkiskassann. Af launum einstaklings sem er með 300.000 kr í laun mánaðarlega eru um 158.000 kr að fara til hins opinbera -í hverjum mánuði, -helmingurinn tekinn úr vasa launþegans og helmingurinn úr vasa vinnuveitandans.

Til gamans má geta þess að hámarksbarnabætur með fyrsta barni hjóna eru 144.000 kr á ári, og hámarksvaxtabætur fyrir einstakling eru 179.000kr á ári. Á hverju ári erum við því að borga ríkinu 12 sinnum sömu upphæð og flestir skattborgarar bíða spenntir eftir að fá endurgreidda einu sinni á ári.

-Má svo auðvitað minna á að vaxtabætur ríkisins leiða í raun bara til hækkunar fasteignaverðs upp að mörkum framboðs og eftirspurnar, rétt eins og frístundakortin. Ávinningurinn er enginn fyrir hinn almenna borgara, en mestur fyrir seljendur.

 

En nú kynnu lesendur hnoðrabloggsins að spyrja: koma frístundakortin sér ekki best fyrir börn þeirra lægst launuðustu? Ekki hafa öryrkjar og búðarlokur í kjörbúð efni á að senda börnin sín í fimleika. Snýst þetta ekki um að hjálpa aumingjunum í stað þess að leyfa þeim að hjálpa sér sjálfir?

-Nei, ávísanirnar verða aðeins til þess að hækka verðið á þjónustunni, og fljótlega borga neytendur sömu upphæð úr eigin vasa fyrir námskeiðin. Frístundir barna verða þá eftir sem áður jafndýrar fyrir láglaunaforeldra.

 

Það veitir heldur ekki af að minna á að þeir lægst launuðustu borga minna hlutfall launa sinna í skatta, vegna frítekjumarksins. Hins vegar heldur frítekjumarkið, og há skattprósenta þeim lægst launuðustu í fátæktargildru.

Gefum okkur að búðablók sé með VR lágmarkslaunin 124.000 kr á mánuði (frá og með 1. jan 2007). Það gerir 775 kr á klukkustund. Hann borgar 13.000 kr í skatta (vinnuveitandinn borgar um 24.000 í skatta með starfsmanninum), og fær 110.617 útborgað.

Ef búðarlokan okkar á krakkaorm, og langar að kaupa handa barninu nýja skó, eru henni allar bjargir bannaðar, því fyrir hverja viðbótarklukkustund sem hún reynir að vinna tekur ríkið hartnær 40% til sín (og tekur raunar 54% til sín, ef hlutur vinnuveitandans er tekinn með). Hann þrælar sér þegar út á kassanum 160 klst í viku, og það hreinlega tekur því ekki fyrir langþreytta hræðuna að vinna fleiri klukkustundir en fá aðeins 490kr í vasann fyrir hverja stund.

Sama gildir um öryrkja og aðra foreldra á bótum -það borgar sig ekki fyrir þá að vinna, því ávinningurinn af hverri vinnustund er étinn til hálfs af ríkinu, og stundum gott betur því bætur fara að skerðast þegar vissum launum er náð.

Þetta fólk er fast í fátæktargildru, og getur ekki með nokkru móti unnið sig upp úr vandræðum sínum eða lifað sómasamlega. Þetta fólk er háð ölmusu ríkisins, og þarf að bíða í röð, með vottorð og kvittanir, og biðja starfsmenn hins opinbera vinsamlegast um peninga sem ekki duga fyrir nauðþurftum.

 

Ef skattar væru engir, hefði þetta fólk loksins ástæðu til og ávinning af að vinna, og vinna meira. Þau myndu ekki þurfa að reiða sig á ölmusu ríkisins, heldur gætu leitað aðstoðar vina og ættingja. Vinirnir og ættingjarnir sem væru svo heppnir að vera heilsuhraustir og vera með meðallaun á vinnumarkaði, væru nefnilega skyndilega orðnir aflögufærir um milljónir til að hjálpa sínum nánustu, eða gefa til góðgerðarsamtaka sem hjálpa ókunnugum nauðstöddum úti í bæ.

 

Til að hjálpa börnum láglaunaforeldra, jafna tækifæri þeirra eins og pólítíkusarnir segja, er því best að lækka skatta, frekar en að prenta út frístundakort.

Frístundakortin jafna tækifærin

Athugasemdir

[Snorri Örn Arnaldsson, 19.1.2008 kl. 21:29]

Smá leiðrétting fyrir þig, frístundakortið er ekki af hálfu ríkisins heldur Reykjavíkurborgar.

[Promotor Fidei, 20.1.2008 kl. 03:21]

Hefði betur ritað "hið opinbera" þar sem "ríkið" stendur á röngum stöðum, annars renna ríki og borg saman í eitt á flestum skattframtölum.

[KátaLína (IP-tala skráð) 20.1.2008 kl. 05:10]

Kjánalegar athugasemdir hér fyrir ofan. Mér finnst líka kjánalegt af þér að skrifa svona mikinn útskýringatexta. Settu inn exel útreikning með læstum forsendum sem eru óbreytanlegar og opnum sem "launþeginn" getur breytt.

Ef þú vilt fá fólk til að hugsa þarftu að setja dæmið upp eins og verðbréfastrákarnir. Sell sell.

Margir ganga út frá því að þeir sem öryrkjar eða einstæðir foreldrar séu byrð. Þeir skammast sín og viðurkenna ekki stöðu sína. Aðrir gangast upp í hvað þeir komast upp með án eigin framlags til samfélagsins.

Ég borga og borga, fékk t.d. Fasteigamat Ríkisins á hversu verðmæt íbúðin mín er: 19.650.000. Ég get ekki annað en hlegið eða á ég að fara að gráta? Ég keypti þessa niðurnýddu íbúð fyrir 11.900.000 árið 2002, ég er einstæð móðir, þannig að ég hef ekki haft efni á að endurnýja eldhúsið eða baðherbergið.

Fasteignaverðshækkun! Vilja allir að ég flytji úr landi? Allar aðrar fasteignir hafa hækkað jafn mikið þannig að hvað hef ég upp úr þessu nema hækkun gjalda?

"Hrun" verðbréfa á eflaust eftir að "lagast" þegar nær dregur 3. mánaða uppgjöri fyrirtækja. 2008 er ár verkalýðssamninga... Ef sá sem vinnur vinnuna tekur meira til sín verður minna eftir fyrir fjármagnsveitandann.